محلول ها، مخلوط های کلوئید، سوسپانسیون و امولسیون فرمهای متفاوتی از مواد هستند که در زندگی روزمره از آنها استفاده می کنیم. تفاوت بین این مواد از روی ویژگی های فیزیکی آنها قابل تشخیص است.
به صورت کلی سیالات اگر خالص نباشند، یا مخلوط هستند یا محلول. مهمترین ویژگی محلول این است که بصورت همگن است و ماده حل شونده در حلال کاملا حل می شود. محلول ها عموما شفاف هستند و بخاطر اندازه ذرات حل شونده، نور را از خود عبور می دهند. محلول ها از صافی هم براحتی عبور می کنند
مخلوط چیست؟
مخلوط یا هتروژن(ناهمگن) به دو یا چند جزء که در سیال اصلی حل نمیشود، می گوییم. از مخلوط ها نور رد نشده و پرتو نور را متراکم می کنند. بعضی از انواع مخلوط از صافی هم بصورت کامل رد نمی شوند. مخلوط ها در مایعات به دو حالت امولسیون و سوسپانسون تقسیم می گردد. البته فرم دیگری از مخلوط هم دارند که کلوئید نام دارد. در ابتدا می خواهیم به دو حالت سوسپانسیون و امولسیون بپردازیم.
سوسپانسیون به چه معنی است؟
مخلوط سوسپانسون(suspension) نوعی از ماده است که ذرات جامد نامحلول در مایع پراکنده است. از نمونه سوسپانسیون در زندگی می توانیم به خون، مخلوط آب و آرد، آبمیوه پالپ دار و برخی از انواع سس اشاره کنیم.
سوسپانسیون ها در حالت عادی ته نشین شده و نور را پراکنده می کنند. برخی از سوسپانسیون ها نیز مخلوط جامد در گاز هستند. ذرات معلق در هوا(آلاینده) از این نوعند.
امولسیون یعنی چه؟
امولسیون از مخلوط دو مایع غیر محلول بوجود میاید. به عنوان مثال آب و روغن جزو امولسیون ها قرار می گیرد. در حالت عادی امولسیون هر چقدر هم خوب مخلوط شود، بعد از مدتی تفکیک خواهد شد. برای جلوگیری از این اتفاق در محصولات خوراکی، آرایشی، بهداشتی، شیمیایی و ... از امولسیوفایر استفاده می کنند. امولسیوفایرها موادی هستند که مولکول های آنها، یک سر آب دوست و یک سر آب گریز دارد. این مواد ذرات ریز غیر محلول را احاطه کرده، و حالت غوطه وری بوجود می آورند.
برای مثال مخلوط آب و صابون و روغن می تواند یک امولسیون هموژن را بوجود آورد.
از امولسیون های خوراکی می توانیم به سس مایونز، سس سالاد، خامه و دسر اشاره کنیم.
کلوئید چطور ایجاد می شود
کلوئید ها امولسیون و سوسپانسون های همگن هستند. اندازه ذرات در مخلوط های کلوئید کوچکتر از سوسپانسیون و امولسیون است. در عین حال کولوئیدها معمولا ته نشین نمی شوند.
محصولات غذایی، آرایشی بهداشتی، رنگ، مرکب، شیر، برخی از انواع روغن و روانکار، گریس، کرم ضد افتاب و ... جزو دسته کلوئید ها قرار می گیرند.
روش تولید کلوئید
معمولا در صنعت کلوئید ها را به کمک میکسر هموژنایزر درست می کنند. هموژنایزر روتور استاتور، هموژنایزر تحت خلاء، هموژن اولتراسونیک، و هموژنایزر های فشار بالا تجهیزات صنعتی هستند که در تولید این محصولات بکار می روند.
